Skóry naturalne przetwarzano prawdopodobnie już w czasach ludów koczowniczo-łowieckich. Proces obrabiania, przetwarzania i garbowania skóry wyewoluował z wędzenia w dymie i usuwania wapnem włosia, aż do wynalezienia roślin garbnikodajnych, co dało z kolei początek bardzo ważnej części przemysłu skórzanego – garbowania roślinnego. Wyprawianie skóry za pomocą roślin trwało aż do końca XIX w. Dopiero po wynalezieniu przez Niemca – F. Knappa w 1858 roku soli chromu, pozwoliło znacznie uprościć i skrócić proces garbowania skóry i ukazało alternatywę dla garbowania roślinnego.
Za Almanachem Historycznym, według opinii dzisiejszych specjalistów, spośród drzew i roślin występujących na terenach Polski najwięcej garbnika zawierają: dęby, świerki, brzozy, różne odmiany wierzby, a wśród roślin, sumak i woskownica morska. W opinii garbarzy z XVI wieku, skóra garbowana korą świerkową stawała się miękka, gąbczasta i szybko nasiąkała wodą. Skóra garbowana korą wierzbową, a właściwie jej odmiana wiklinowa, prócz miękkości i elastyczności uzyskiwała ładne, jasne zabarwienie. Barwę czerwoną w różnych odmianach nadawała skórze kora świerkowa i brzozowa. Kolor zielonkawy, którym odznaczały się buty safianowe w Opolu, otrzymywano z rośliny o nazwie sumak, zbieranej do celów garbarskich w czerwcu.
Skóry przygotowane do garbowania zostają poddane kąpielom w roztworach związków chemicznych. Aby pozbyć się nadmiaru roztworów i przygotować do kolejnych etapów, zostają odwirowane w specjalnej wirówce. Ostatnia z kąpieli odbywa się już w garbnikach, dzięki czemu surowiec zyskuje na elastyczności.
Następnie niezbędne jest struganie skóry przez specjalistów, co służy uzyskaniu odpowiedniej grubości skóry. Kolejno przechodzimy do barwienia w ogromnych bębnach w roztworze soli mineralnych. Skóry, po potraktowaniu w bębnie są mokre, dlatego przystępuje się do procesu suszenia. Skóra po wysuszeniu jest olejowana, a następnie rozciągana i prasowana.
Garbowanie, to jeden z etapów, bardzo ważny i niepomijalny. Jednak w jaki sposób skóra jest produkowana?
Skóry zostają ściągnięte ze zwierząt (byki, krowy, bawoły) są konfekcjonowane, zasalane i składane na paletach. W ten sposób przygotowane trafiają do garbarni.
Pierwsza faza obróbki – garbowanie wstępne:
-odsalnianie skór, czyli wytrzepywanie soli w specjalnym koszu obrotowym
-odwapnianie, odmięśnianie, odtłuszczanie i odwłośnianie w bębnie – skóra w ten sposób zostaje wstępnie wygarbowana i jest przygotowana do garbowania właściwego.
Garbowanie właściwe:
-garbowanie chromowe lub roślinne (tzn. przy pomocy garbników chemicznych lub naturalnych)
-na tym etapie skóra ma kolor naturalny, tj. biały. Jest gładka i ma pełną grubość, składa się jeszcze z warstwy górnej, czyli lica i warstwy dolne, czyli dwoiny.
-rozdwajanie skóry (splitting/spaccatura). W tym procesie oddzielane jest lico od dwoiny
-wyrównywanie grubości (shaving/sasatura) do określonego poziomu w zależności od potrzeby
-garbowanie wtórne – inaczej barwienie na wskroś w bębnie na dany kolor (retanning/riconcia/tintura). Dzięki temu skóra zyskuje pożądaną barwę.
-suszenie – po ricconci (barwieniu) skóra musi zostać wysuszona. Tradycyjne suszenie odbywa się w piecu (telaio – skóra jest naciągana na specjalną ramę/kratownicę) lub próżniowo (szybkie odsysanie wody i wilgoci z płata skóry). Suszeniu próżniowemu towarzyszy zwykle dodatkowe i ostatecznie suszenie na wolnym powietrzu (skóry wieszane są na specjalne wieszaki – catene, które przez kilkanaście godzin pozbywają się wilgoci, wolno przesuwając się w powietrzu).
-po suszeniu skóra zamieniła się w tzw. CRUST
Rodzaje CRUSTU:
-szlifowany (smerigliato) i maskowany specjalną emulsją (stuccato) w celu skorygowania defektów, nierówności i błędów (stosowane w skórach niskiej selekcji, tych ekonomicznych)
-szlifowany delikatnie na a’la Nubuk w celu podniesienia włosia i efektu nubukowego w artykułach z grupy nubukowych
-międlony jedynie w bębnie bez korygowania – zwykle skóry najwyższej selekcji, wysokiej jakości – tzw. pełne aniliny
-po korekcie crustu nastepuje faza wykończenia skóry – barwienie pigmentowe, tłoczenie lub międlenie w bębnie w celu wydobycia struktury naturalnej (grana naturale)
-skóra wykończona w ten sposób jest ponownie międlona (bottalatura), prasowana (stiratura), mierzona i pakowana w paletach na kozłach lub zwijana w wałki.
.PNG)
